Çalışanların çoğu bir işyerine girdiğinde aylarca sigortası yapılmıyor. İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) son açıkladığı verilere göre; çalışanların yüzde 35.2'si kayıtdışı. Yani kabaca 10 milyon kişi sigortasız. Sigortasız çalışılan sürede, işveren SGK'ya işe giriş bildirgesi vermemiş oluyor. Dolayısıyla prim yatmıyor veya eksik yatıyor. Maaş yüksek olduğu halde asgari ücret üzerinden yatan primler de var.
5 YILLIK SÜRE VAR
Yatmayan sigorta primleri çalışanların geleceğinden çalmak anlamına geliyor. Yasa, primi eksik yatanlara da hiç yatırılmayanlara da mahkemelerde 'hizmet tespit davası' açma hakkı tanıyor. Bu yolla dava açan binlerce kişi emekliliğini öne çekti. Yargıtay bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumu'nu (SGK) değil, işçiyi haklı buluyor. İşçi, sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açabilir. İşçi ölmüşse, hak sahipleri de dava açma hakkına sahip. Bu durum özellikle dul ve yetim maaşı almayı sağlıyor.
TESPİT ETTİREBİLİRSİN
Eğer elinizde sağlam belgeler, şahitler varsa 'iş mahkemesine' mutlaka hizmet tespit davası açın. Dava açmak için delil olarak kullanılabilecek kalemler şunlar: SGK işyeri dosyası, sigortalının işyeri sicil dosyası, işverenin mesleki kuruluş kaydı, esnaf sicil kaydı, ticaret odası kayıtları, vergi mükellefiyet kayıtları, ücret bordroları, tanık, bilirkişi.
HİZMET DÖKÜMÜ AL
Hizmet tespit davasını kazandığınız halde SGK, 'hizmet tespit davası ile kazandığınız günlerin primleri ödenmedi' diye emeklilik talebinizi reddederse, İş Mahkemesi'nde dava açın. Davayı kazanınca birikmiş aylıklarınızı da alırsınız. Eksik prim yatıp yatmadığını SGK'dan hizmet dökümü alarak ya da 'turkiye.gov.tr (e-Devlet)' sitesine girerek kontrol edebilirsiniz. Bunu her ay yapmanız menfaatinize olur.
TAZMİNAT HAKKI
İşçinin sigorta priminin; hiç yatırılmaması, eksik yatırılması veya düşük ücretten yatırılması gibi durumlarda iş sözleşmesini fesih hakkı doğuyor. Bu durumdaki işçiler 1 yıldan fazla çalışması varsa ve sözleşmeyi tek taraflı feshetmişse kıdem tazminatını almaya da hak kazanıyor. Avukatlar, 'Maaşı zamanında yatmayan veya eksik yatan, primi doğru bildirilmeyenler; durum düzeltilmez ve tazminat ödenmezse İş Mahkemesi'nde dava açılabilir ' diyor.
